Ο Άγιος Γεράσιμος

Ο Άγιος Γεράσιμος γεννήθηκε στα Τρίκαλα Κορινθίας το 1506, και το βαπτιστικό του όνομα ήταν Γεώργιος. Ο πατέρας του ανήκε στη μεγάλη βυζαντινή ο...ικογένεια των Νοταράδων, κι έτσι μεγάλωσε και μορφώθηκε όπως όλα τα αρχοντόπουλα εκείνης της εποχής. Στα είκοσί του χρόνια αποφάσισε να μεταβεί στη Ζάκυνθο, που ήταν σημαντικό κέντρο γραμμάτων, καθώς -παρά την Ενετική κατοχή και σε αντίθεση με την υπόλοιπη τουρκοκρατούμενη Ελλάδα- έπνεε εκεί ένας αέρας αναγεννησιακός.
Όντας πιστός ορθόδοξος χριστιανός, ξεκίνησε προσκυνήματα στα σημαντικότερα πνευματικά θρησκευτικά κέντρα, όπως η Κωνσταντινούπολη, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Περιβόλι της Παναγίας και το Άγιο Όρος, όπου έγινε μοναχός στη σκήτη της Αγίας Άννας.
Το σπήλαιο που βρίσκεται στη σκήτη, ήταν αυτό στο οποίο μόνασε, παραμένοντας εκεί για δέκα περίπου χρόνια, ακολουθώντας έναν πολύ αυστηρά ασκητικό τρόπο ζωής, μένοντας νηστικός για 40 ημέρες. Η σπηλιά αυτή είναι πολύ στενή, τριγωνικού σχήματος, και η πρόσβαση γίνεται κατεβαίνοντας μερικά σκαλοπάτια. Στην είσοδο υπάρχει μόνο ένα στασίδι, ενώ στο μικρό πέτρινο ράφι, πολλές εικόνες του Αγίου. Έμεινε εκεί, μέχρι που αποφάσισε να ταξιδέψει στους Άγιους Τόπους, όπου πρέπει να έφθασε γύρω στο 1538.
Στα Ιεροσόλυμα χειροτονείται διάκονος και πρεσβύτερος από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γερμανό, με το όνομα Γεράσιμος προς τιμήν του Άγιου Γεράσιμου του Ιορδανίτου. Το 1548 ο Άγιος Γεράσιμος ταξίδεψε στην Κρήτη όπου και έμεινε γύρω στα δύο χρόνια, μέχρι να επιστρέψει και πάλι στη Ζάκυνθο, έπειτα από είκοσι χρόνια απουσίας. Εκεί, ασκήτεψε σε μια άλλη σπηλιά, στον Άγιο Νικόλα Γερακαρίου, όπου μέχρι σήμερα ονομάζεται «του Αγίου Γερασίμου».
Την εποχή της Ενετικής κυριαρχίας που η καθολική εκκλησία προσπαθούσε να αποκτήσει πιστούς από το ντόπιο πληθυσμό, ο Άγιος Γεράσιμος αποφάσισε να πάει στην Κεφαλονιά. Αμέσως μόλις έφτασε, διάλεξε και πάλι ένα σπήλαιο για να ασκητέψει, στα νοτιοδυτικά του Αργοστολίου, το οποίο είναι γνωστό μέχρι σήμερα ως το «Σπήλαιο τ’ Αγίου», όπου και έμεινε για 5 χρόνια και 11 μήνες.
Σε ένα λοφίσκο πάνω από την περιοχή της Λάσσης υπάρχει σήμερα μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεράσιμο, η οποία αποτελεί συνέχεια της σπηλιάς του Αγίου. Στη διπλανή σπηλιά υπάρχει άνοιγμα στο βράχο από όπου ο Άγιος, βλέποντας τη θάλασσα, ευλογούσε τα καράβια που περνούσαν…Έπειτα, αποφάσισε να αναζητήσει νέο ερημικό τόπο για εγκατάσταση και άσκηση. Ανέβηκε λοιπόν στην τοποθεσία που ονομαζόταν Ομαλά, σε μια περιοχή στους πρόποδες του Αίνου, για να ιδρύσει εκεί ένα μοναστήρι, στην κοιλάδα των «σαράντα πηγαδιών»! Τα 40 αυτά (ίσως και περισσότερα) πηγάδια υπάρχουν μέχρι σήμερα, και εκτιμάται ότι είναι ενετικά, παρ’ όλο που η παράδοση υποστηρίζει ότι τα άνοιξε ο ίδιος ο Άγιος.
Στη περιοχή εκείνη, υπήρχε ήδη ένα ερημοκλήσι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που το παραχώρησε ο ιερέας της περιοχής Γεώργιος Βάλσαμος στον Άγιο Γερασιμο μαζί με τα γύρω κτήματα, με την εξουσιοδότηση «νά ποιήση ὡς αὐτός θέλει εἰς αὐτό τό μοναστήριον, εἰς ἀνακαινισμόν καί δόξαν Θεοῦ», όπως διασώζεται στο σχετικό «παραχωρητήριον» έγγραφο του έτους 1561.
Ο Άγιος ανακαίνισε λοιπόν το ναό εκ βάθρων, και ονόμασε το μοναστήρι «Νέα Ιερουσαλήμ» με την άδεια και την ευλογία του επίσκοπου του νησιού. Από τότε η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλο το χριστιανικό κόσμο. Έγινε διάσημος για τις θαυματουργές του ικανότητες σε άτομα που έπασχαν από ψυχικές ασθένειες.
Ο Άγιος Γεράσιμος απεβίωσε στις 15 Αυγούστου, όπως και η Παναγία. Οι ιερείς τον έντυσαν με τα άμφια τα οποία φέρει μέχρι σήμερα, και ετάφη δίπλα και μέσα στον νότιο τοίχο του ναού της μονής. Η πρώτη ανακομιδή του σώματός του έγινε 2 χρόνια και 2 μήνες μετά την κοίμηση του, στις 20 Οκτωβρίου του 1581, κατά την οποία το σώμα βρέθηκε άφθαρτο και ανέδιδε μια ευχάριστη μυρωδιά. Οι Ενετοί όμως θορυβημένοι από την αφθαρσία του, ζήτησαν να ταφεί ξανά ώστε να συμπληρωθούν τα 3 χρόνια. Η δεύτερη ανακομιδή του σώματος έγινε τελικά μετά από 6 μήνες και το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο.
Έτσι λοιπόν η εορτή του Άγιου Γεράσιμου καθιερώθηκε στις 20 Οκτωβρίου και όχι στις 15 Αυγούστου, αν και αργότερα, εορτάστηκε και στις 16 Αυγούστου. Η ανακήρυξη της αγιότητας του οσίου Γερασίμου έγινε το 1622.
Από τότε, ο Άγιος Γεράσιμος είναι ο προστάτης της Κεφαλονιάς και το λείψανο του φυλάσσεται στο μοναστήρι, σε μια ασημένια λάρνακα.
Σήμερα, ο λαός της Κεφαλονιάς τιμά την κοίμησή του στις 16 Αυγούστου και την ανακομιδή των ιερών λειψάνων του στις 20 Οκτωβρίου. Εκείνες τις ημέρες, λαμβάνει χώρα και μια πομπή του Αγίου, κατά την οποία το φέρετρο μεταφέρεται κάτω από τη σκιά ενός πλατάνου, που είχε φυτέψει ο ίδιος.
Υπάρχει, λοιπόν, κάτω από την παλιά εκκλησία του μοναστηριού μια τεχνητή «σπηλιά», που λέγεται πως χτίστηκε από τον ίδιο τον Άγιο, όπου εκεί προσευχήθηκε, και -κατά την παράδοση- στον ίδιο χώρο είχε και το κελί του.
Η είσοδος για τον υπόγειο αυτό χώρο στον οποίο ασκήτευε ο Άγιος Γεράσιμος, βρίσκεται στο εσωτερικό της εκκλησίας και είναι χαρακτηριστικό ότι η πρόσβαση γίνεται μόνο από μία καταπακτή με άνοιγμα μεσαίου μεγέθους, κατεβαίνοντας από μια παλιά ψηλή μεταλλική σκάλα.
Κατά τη διάρκεια του βίου του ο Άγιος Γεράσιμος πέρασε από διαφορετικά σπήλαια και υπόγειους χώρους. Είναι όμως δυνατόν να σχετίζεται και με τις μυστικές υπόγειες διαδρομές της Αθήνας; Κι όμως! Μέσα στο ιερό ενός παρεκκλησίου που είναι εν μέρει χτισμένο μέσα σε σπηλιά στο Λυκαβηττό και είναι αφιερωμένο στη μνήμη του, υπάρχει η είσοδος της στοάς που κατά την παράδοση οδηγούσε μέχρι την Πεντέλη! Και βέβαια αναφερόμαστε στο γνωστό πια σπηλαιοκκλήσι των Αγίων Ισιδώρων Λυκαβηττού, εντός του οποίου υπάρχει παρεκκλήσι του Αγίου Γερασίμου!
Μια χάλκινη επιγραφή που βρίσκεται μέσα στο εκκλησάκι και φέρει την υπογραφή του Αρχιμανδρίτη Δαμασκηνού Βελισσαρίου αναφέρει: «Η οπή που φαίνεται στο ιερό του παρεκκλησίου του Αγίου Γερασίμου, που κτίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα, οδηγούσε ως το Γαλάτσι και από ’κει μέσα από άλλη οπή έφθανε ως την Πεντέλη. Έτσι διέφευγαν οι Έλληνες την καταδίωξη των Τούρκων». Το άνοιγμα αυτό σήμερα υπάρχει, αλλά σταματάει σε φυσικό βράχο μετά από ελάχιστα μέτρα…