Τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου – Εὐαγγελικὸ καί Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 16 Νοεμβρίου 2025

 

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ματθ. θ΄ 9-13

⁹ Καὶ παράγων ὁ Ἰησοῦς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄνθρωπον καθήμενον ἐπὶ τὸ τελώνιον, Ματθαῖον λεγόμενον, καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀκολούθει μοι. καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ. ¹⁰ Καὶ ἐγένετο αὐτοῦ ἀνακειμένου ἐν τῇ οἰκίᾳ, καὶ ἰδοὺ πολλοὶ τελῶναι καὶ ἁμαρτωλοὶ ἐλθόντες συνανέκειντο τῷ Ἰησοῦ καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. ¹¹ καὶ ἰδόντες οἱ Φαρισαῖοι εἶπον τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· Διατί μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν; ¹² ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀκούσας εἶπεν αὐτοῖς· Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες. ¹³ πορευθέντες δὲ μάθετε τί ἐστιν, Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν· οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν.

Νεοελληνική Απόδοση

⁹ Καθώς δε ο Ιησούς επερνούσε από εκεί, είδε ένα άνθρωπον, ονομαζόμενον Ματθαίον, να κάθεται στο γραφείον του μέσα στο τελωνείον, δια να εισπράττη τους φόρους και λέγει εις αυτόν· “έλα κοντά μου”. Και ο Ματθαίος εσηκώθη και τον ακολούθησεν αμέσως. ¹⁰ Και ενώ εκάθητο ο Ιησούς στο γεύμα, που προς τιμήν του είχε παραθέσει ο Ματθαίος στο σπίτι του, ιδού πολλοί τελώναι και αμαρτωλοί ήλθαν και εκάθηντο μαζή με τον Ιησούν και τους μαθητάς του. ¹¹ Και όταν είδαν οι Φαρισαίοι τούτο, είπαν στους μαθητάς του· “διατί ο διδάσκαλος σας τρώγει μαζή με τους τελώνας και τους αμαρτωλούς;” ¹² Ο δε Ιησούς, όταν ήκουσε τα λόγια αυτά, τους είπε· “δεν χρειάζονται ιατρόν οι υγιείς, αλλ’ οι άρρωστοι. ¹³ Πηγαίνετε δε στους ερμηνευτάς των Γραφών, δια να μάθετε τι σημαίνει· ευσπλαγχνίαν θέλω και όχι τυπικήν θυσίαν. Διότι εγώ δεν ήλθα να καλέσω εκείνους που νομίζουν τον ευατόν των δίκαιον, αλλά τους αμαρτωλούς, δια να τους οδηγήσω εις την μετάνοιαν και σωτηρίαν”.

***************************************************

ΣΚΕΨΕΙΣ – ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

1. Ἡ ἱεραποστολὴ τοῦ τελώνη

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει σήμερα τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου ἔνδοξου ἀποστόλου καὶ εὐαγγελιστῆ Ματθαίου. Γι᾿ αὐτὸ καὶ τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα τῆς θείας Λειτουργίας εἶναι ἀφιερωμένα σ᾿ ἐκεῖνον. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας ἀκούσαμε τὴν περικοπὴ ποὺ περιγράφει τὴν κλήση τοῦ Ματθαίου ἀπὸ τὸν Κύριο. Ὁ Ματθαῖος ἦταν τελώνης στὸ ἐπάγγελμα. Εἰσέπραττε τοὺς φόρους γιὰ λογαριασμὸ τῶν Ρωμαίων, στοὺς ὁποίους ἦταν ὑπόδουλοι οἱ Ἑβραῖοι. Οἱ τελῶνες ὅμως τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἐκμεταλλεύονταν τὴν ἰδιότητά τους καὶ ἔκλεβαν τὶς ξένες περιουσίες. Ἦταν ἄνθρωποι ἁμαρτωλοί, ποὺ πλούτιζαν ἀπὸ τὸν κόπο τῶν ἄλλων.

Κάποτε λοιπόν, ποὺ ὁ Χριστὸς περπατοῦσε στοὺς δρόμους τῆς Καπερναούμ, ἔφθασε μπροστὰ στὴν τράπεζα εἰσπράξεως φόρων τοῦ Ματθαίου. Ὁ καρδιογνώστης Κύριος εἶδε τὸ πνευματικὸ ἐνδιαφέρον τοῦ τελώνη καὶ τὴν ἐπιθυμία του ν᾿ ἀλλάξει ζωή. Τοῦ ἀπηύθυνε τότε τὴ μεγάλη πρόσκληση: «Ἀκολούθει μοι». Ἀκολούθη­σέ με. Ἔλα νὰ γίνεις Μαθητής μου. Ὁ Ματθαῖος τότε πῆρε ἄμεσα τὴ γενναία ἀπόφαση ν᾿ ἀφήσει τὸ ἁμαρτωλὸ παρελθόν του καὶ ν᾿ ἀκολουθήσει τὸν Χριστό. Ἡ καρδιά του ξεκόλλησε ἀπὸ τὰ χρήματα καὶ προσηλώθηκε στὸν Κύριο. Κοντά του βρῆκε τὴν εἰρήνη καὶ τὴ βαθιὰ χαρά.
Ὑποδέχθηκε μάλιστα τὸν Κύριο στὸ σπίτι του ὁ Ματθαῖος καὶ τοῦ παρέθεσε τραπέζι, στὸ ὁποῖο κάλεσε καὶ πολλοὺς συναδέλφους του, τελῶνες καὶ ἁμαρτωλούς. Τοὺς κάλεσε γιὰ νὰ τοὺς πληροφορήσει γιὰ τὴν ἀλλαγή του, νὰ τοὺς ἀνακοινώσει τὴν ἀπόφασή του, νὰ τοὺς βεβαιώσει ὅτι κι ἐκεῖνοι τὴν ἀληθινὴ χαρὰ στὸν Χριστὸ θὰ τὴ βροῦν. Ἡ πρόσκληση αὐτὴ εἶναι ἡ πρώτη ἱεραποστολικὴ πράξη τοῦ Ματθαίου.

Ὁ πρώην ἁμαρτωλὸς τελώνης Ματθαῖος μᾶς διδάσκει μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ποὺ μετανοεῖ καὶ πλησιάζει τὸν Κύριο, ἀπολαμβάνει τόση χαρὰ μέσα του, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ τὴν κρατήσει γιὰ τὸν ἑαυτό του. Σπεύδει νὰ τὴ μοιρασθεῖ μὲ τοὺς ἄλλους. Νὰ μοιρασθεῖ τὸν θησαυρό του, νὰ βοηθήσει τοὺς ἀδελφούς του, νὰ τοὺς πεῖ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ἀλήθειας καὶ τῆς χαρᾶς.

2. Ἡ συγκατάβαση τοῦ Κυρίου

Ἐκεῖ λοιπόν, στὸ σπίτι τοῦ Ματθαίου, ὁ Κύριος δέχθηκε νὰ παρακαθήσει στὸ τραπέζι μεταξὺ ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων. Οἱ Φαρισαῖοι σκανδαλίσθηκαν ἀπὸ αὐτὸ καὶ ρώτησαν τοὺς Μαθητὲς τοῦ Ἰησοῦ: «Γιατί ὁ Διδάσκαλός σας τρώει μαζὶ μὲ τοὺς τελῶνες καὶ τοὺς ἁμαρτωλούς;» Ὁ Κύριος ποὺ τὸ ἄκουσε αὐτὸ τοὺς ἀποκρίθηκε ὅτι δὲν χρειάζονται ἰατρὸ οἱ ὑγιεῖς ἄνθρωποι, ἀλλὰ οἱ ἀσθενεῖς. Καὶ διακήρυξε κατόπιν μπροστὰ σὲ ὅλους: «Οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν». Δηλαδή, δὲν ἦλθα γιὰ νὰ καλέσω ἐκείνους ποὺ νομίζουν ὅτι εἶναι δίκαιοι, ἀλλὰ τοὺς ἁμαρτωλούς. Νὰ τοὺς καλέσω νὰ μετανοήσουν καὶ νὰ σωθοῦν.

Πόσο παρηγορητικὰ εἶναι τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Κυρίου! Πόση ἐλπίδα χαρίζουν σὲ ὅλους μας! Διότι δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ἀπρόσβλητος ἀπὸ τὸ δηλητήριο τῆς ἁμαρτίας. Ἂς μὴ μᾶς ἀπελπίζει ὅμως τὸ ἁμαρτωλὸ παρελθόν μας. Διότι ὁ Χριστὸς συγκαταβαίνει στὴ μικρότητα καὶ ἁμαρτωλότητά μας καὶ μᾶς καλεῖ νὰ μετανοήσουμε, νὰ βροῦμε κοντά του τὴν ὑγεία τῆς ψυχῆς μας, νὰ λάβουμε τὴν ἄφεση γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Μᾶς χαρίζει τὸ πλούσιο ἔλεός του. Ἐκεῖνος εἶναι ὁ καλὸς Σαμαρείτης, ποὺ θεραπεύει τὶς τραυματισμένες ψυχές μας. Ὁ καλὸς Ποιμένας ποὺ μᾶς κρατεῖ στοὺς ὤμους του καὶ μᾶς ὁδηγεῖ στὴ μάνδρα τῆς Ἐκκλησίας.

Κοντὰ στὸν Χριστὸ ὁ ἁμαρτωλὸς γίνεται Ἅγιος, ὁ ἀνήθικος ζεῖ μὲ σωφροσύνη, ὁ σκληρόκαρδος γίνεται ἐλεήμων, ὁ λύκος μεταβάλλεται σὲ ἀρνάκι. Τὴν ἀλήθεια αὐτὴ ἐπιβεβαιώνει μὲ τὴ ζωή του ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστής, τὸν ὁποῖο ἑορτάζουμε σήμερα. Αὐτὸς ποὺ ἔκλεβε ὡς τελώνης τὰ χρήματα τῶν συνανθρώπων του, σκόρπισε τὸν πνευματικὸ θησαυρὸ τοῦ Εὐαγγελίου στὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης. Αὐτὸς ποὺ ἀπειλοῦσε τοὺς ἄλλους καὶ τοὺς ὁδηγοῦσε στὰ δικαστήρια, αἰῶνες τώρα ὁδηγεῖ τοὺς πιστοὺς στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μὲ τὸ θεόπνευστο Εὐαγγέλιό του. Ποιός θὰ περίμενε, στ᾿ ἀλήθεια, ὅτι ἕνας ἁμαρτωλὸς τελώνης θὰ γινόταν Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστής, Μάρτυρας καὶ σπουδαῖος Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας; Καὶ δὲν εἶναι ὁ μόνος ἄνθρωπος ποὺ εἶχε τέτοια θαυμαστὴ μεταστροφή. Ἂς θυμηθοῦμε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, τὸν ἅγιο Μωυσῆ τὸν Αἰθίοπα, τὴν ἁγία Μαρία τὴν Αἰγυπτία, τὸν σταυρωμένο Ληστὴ στὸν Γολγοθᾶ καὶ πολλοὺς ἄλλους.

Γιὰ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἦλθε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἐκείνους πλησιάζει. Ἐκεῖνοι εἶναι τὰ ἀγαπημένα παιδιά του· οἱ ἁμαρτωλοὶ ποὺ μετανοοῦν. Γιὰ ὅλους ἐμᾶς ἦλθε, ἐμᾶς δέχεται, ἐμᾶς θέλει ν᾿ ἀλλάξει. Ἀρκεῖ νὰ μετανοοῦμε εἰλικρινά, νὰ Τὸν ἀκολουθοῦμε πιστά, νὰ καταφεύγουμε στὸ πνευματικὸ ἰατρεῖο τῆς Ἐκκλησίας μας κι ἐκεῖ ν᾿ ἀποθέτουμε στὰ χέρια τοῦ Κυρίου τὴ ζωή μας.

***************************************************

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 16 Νοεμβρίου 2025, Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου (Ρωμ. ι΄ 11 – ια΄ 2)

11 λέγει γὰρ ἡ γραφή· πᾶς ὁ πιστεύων ἐπ᾿ αὐτῷ οὐ καταισχυνθήσεται. 12 οὐ γὰρ ἔστι διαστολὴ Ἰουδαίου τε καὶ Ἕλληνος· ὁ γὰρ αὐτὸς Κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν· 13 πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικα­λέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται. 14 πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν; πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος; 15 πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴ ἀποσταλῶσι; κα­θὼς γέ­γραπται· ὡς ὡ­ραῖ­οι οἱ πόδες τῶν ­εὐαγ­γελι­ζο­μέ­νων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά! 16 Ἀλλ᾿ οὐ πάντες ὑπή­κου­σαν τῷ εὐαγγελίῳ· Ἡ­σαΐας γὰρ λέγει· Κύριε, τίς ἐπί­στευ­σε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν; 17 ἄρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ρήματος Θεοῦ. 18 ἀλλὰ λέγω, μὴ οὐκ ἤκουσαν; μενοῦνγε εἰς πᾶ­­σαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγ­γος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέ­ρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ρήματα αὐτῶν. 19 ἀλλὰ λέγω, μὴ οὐκ ἔγνω Ἰσραήλ; πρῶτος Μωϋσῆς λέγει· ἐγὼ παραζηλώσω ὑμᾶς ἐπ᾿ οὐκ ἔθνει, ἐπὶ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ ὑμᾶς. 20 Ἡσαΐας δὲ ἀποτολμᾷ καὶ λέγει· εὑρέθην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦσιν, ἐμφανὴς ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ἐπερωτῶσι. 21 πρὸς δὲ τὸν Ἰσραὴλ λέγει· ὅλην τὴν ἡμέραν ἐξεπέτασα τὰς χεῖράς μου πρὸς λαὸν ἀπειθοῦντα καὶ ἀντιλέγοντα.

ια΄ 1 Λέγω οὖν, μὴ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ; μὴ γένοιτο· καὶ γὰρ ἐγὼ Ἰσραηλίτης εἰμί, ἐκ σπέρματος Ἀβραάμ, φυλῆς Βενιαμίν. 2 οὐκ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ ὃν προέγνω. 

ΕΡΜΗΝΕΙΑ Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ

11 Καί ἀποκτᾶ τή σωτηρία του, διότι λέει ἡ Ἁγία Γρα­­φή: Καθένας πού πιστεύει σ’ αὐτόν δέν θά ντροπι­α­­σθεῖ. 12 Ναί· καθένας πού πιστεύει. Διότι δέν ὑπάρχει διά­κριση ἀνάμεσα σέ Ἰουδαῖο καί Ἕλληνα, διότι ὁ ἴδιος Κύ­ριος εἶναι Κύριος ὅλων. Ὄχι μόνο Κύριος τῶν Ἰου­­δαίων ἀλλά καί Κύριος τῶν ἐθνικῶν. Καί ὁ Κύριος αὐτός εἶναι πλούσιος σέ ἀγαθότητα καί ἔλεος γιά ὅ­λους, ὥστε νά πα­ρέχει ἄφθονα τίς δωρεές τῆς σωτηρί­ας σ’ ἐκείνους πού τόν ἐπικαλοῦνται. 13 Καί ὅτι σώζονται ὅσοι τόν ἐπικαλοῦνται, ἀπο­δει­κνύ­εται ἀπό τήν προφητεία τοῦ Ἰωήλ, ὁ ὁποῖος βεβαι­ώ­νει ὅτι καθένας πού θά ἐπικαλεσθεῖ τό ὄνομα τοῦ Κυρίου θά σωθεῖ. 14 Νά λοιπόν γιατί οἱ Ἰσραηλίτες ἀποξενώθηκαν ἀπό τή σωτηρία καί δέν πέτυχαν τή δικαίωση. Γιά νά δικαι­ω­θοῦν καί νά σωθοῦν, πρέπει νά ἐπικαλεσθοῦν τό ὄνο­μα τοῦ Κυρίου. Ἀλλά πῶς θά ἐπικαλεσθοῦν ἐκεῖνον στόν ὁποῖο δέν πίστεψαν; Καί πῶς θά πιστέψουν σ’ ἐ­κεῖ­­­­νον τόν ὁποῖο δέν ἄκουσαν νά κηρύττεται; Καί πῶς θ’ ἀκού­σουν χωρίς νά ὑπάρχει κάποιος πού νά κη­ρύτ­τει; 15 Καί πῶς θά διεξαγάγουν μέ ἐπιτυχία τή διακονία τοῦ κηρύγματος, ἐάν δέν τούς ἀποστείλει ὁ Θεός γιά τή διακονία αὐτή; Καί ἡ ἀποστολή αὐτή τῶν διακόνων τοῦ κηρύγματος γίνεται σύμφωνα μ’ ἐκεῖνο πού ἔχει γραφεῖ ἀπό τόν Ἡσαΐα: Πόσο ὡραῖα εἶναι τά πόδια ἐκείνων πού ἀναγγέλλουν τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς εἰρήνης τήν ὁποία ὁ Χριστός μέ τό αἷμα του ἀποκατέστησε μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί τοῦ Θεοῦ· τά πόδια ἐκείνων πού εὐαγγελίζονται τά ἀγαθά καί τίς εὐλογίες πού μᾶς ἐξα­σφάλισε ὁ Λυτρωτής! 16 Ἀλλά ἐνῶ ὁ Θεός ἀπέστειλε κήρυκες, δέν ὑπάκου­σαν ὅλοι στό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ ἀπιστία τους ὅμως ἦταν πρίν ἀπό πολύ καιρό γνωστή. Διότι ὁ Ἡσαΐ­ας λέει προφητικά ἐκ μέρους τῶν ἀπεσταλμένων τοῦ Θε­­οῦ: Κύριε, ποιός πίστεψε σ’ ὅσα ἄκουσε νά κηρύττο­νται ἀπό ἐμᾶς; Πολύ λίγοι. 17 Ἐξάγεται λοιπόν ἀπό ὅλα αὐτά ὡς συμπέρασμα ὅτι ἡ πίστη γεννιέται ἀπό τό κήρυγμα πού ἀκούγεται, καί τό κήρυγμα γίνεται μέ τήν ἀνάπτυξη καί γνωστοποίηση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.

18 Ἀλλά λέω τό ἑξῆς, ἐξετάζοντας ἐνδεχόμενη ἔνσταση: Μήπως οἱ Ἰουδαῖοι δέν ἄκουσαν θεῖο κήρυγμα; Βεβαίως ἄκουσαν, διότι ἡ φωνή τῶν κηρύκων τοῦ εὐαγγελίου ἀντήχησε σ’ ὅλη τή γῆ, ὅπως ἀντηχεῖ ἡ φωνή μέ τήν ὁποία τά ἔργα τῆς δημιουργίας ἐξαγγέλλουν τόν Ποιητή τους· καί οἱ λόγοι τους ἀκούστηκαν στά πέρατα τῆς οἰκουμένης. 19 Ἀλλά ἐξετάζοντας καί νέα ἔνσταση λέω: Μήπως δέν κατάλαβε ὁ ἰσραηλιτικός λαός τό λόγο τοῦ Θε­­οῦ; Ὄχι. Διότι, ὅπως φαίνεται καθαρά ἀπό τίς προ­φητεῖες τῆς Πα­­λαιᾶς Διαθήκης, ὁ ἰσραηλιτικός λαός ἦταν ἀνέκαθεν σκληροκάρδιος. Πρῶτος ὁ Μωυσῆς λέει ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ: Ἐγώ θά σᾶς κάνω νά κυριευ­­θεῖτε ἀπό ζήλεια γιά ἔθνος πού ἐσεῖς δέν τό λογαριάζετε γιά ἔθνος· θά φθάσει ἡ ζήλεια σας μέ­χρις ὀργῆς γιά τούς ἀσύνετους εἰδωλολάτρες, τούς ὁποίους ἐγώ θά ἐλεήσω καί θά τι­μή­σω. 20 Κι ὁ Ἡσαΐας παίρνει τήν τόλμη καί λέει ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ στούς Ἰσραηλίτες πού περιφρονοῦσαν τούς εἰ­δω­λολάτρες: Ἐγώ ὁ ἀληθινός Θεός βρέθηκα ἀπό ἐθνικούς πού δέν μέ ζητοῦσαν, φανερώθηκα σ’ ἐκείνους πού δέν ρωτοῦσαν γιά μένα, διότι δέν μέ ἤξεραν. 21 Καί πρός τόν ἰσραηλιτικό λαό λέει: Διαρκῶς σάν πα­τέ­ρας στοργικός ἅπλωνα τά χέρια μου γιά νά ἀγκα­λιά­σω λαό πού ἀπειθεῖ καί ἀντιμιλᾶ.

ια΄ 1 Μετά λοιπόν ἀπ’ ὅλα αὐτά ἀναρωτιέμαι: Μήπως ὁ Θεός ἔσπρωξε μακριά καί ἀπέρριψε τόν ἐκλεκτό λαό του; Μή συμβεῖ νά ποῦμε κάτι τέτοιο. Διότι κι ἐγώ, πού μέ κάλεσε ὁ Θεός ἀπόστολο τοῦ Εὐαγγελίου, εἶμαι Ἰσραηλίτης ἀπό τούς ἀπογόνους τοῦ Ἀβραάμ, ἀπό τή φυλή Βενιαμίν. Πῶς λοιπόν ὁ Θεός θά μέ ἐξέλεγε γιά ἀπό­στολό του, ἐάν εἶχε ἀπορρίψει τούς Ἰσραηλίτες; 2 Ὄχι. Δέν ἀπέρριψε ὁ Θεός τούς Ἰσραηλίτες, τούς ὁποί­ους προτοῦ νά καλέσει τά ἔθνη προγνώρισε καί διάλεξε ὡς δικό του λαό. Ἀλλά αὐτό πού συνέβη σήμερα, ἔγι­νε καί παλαιότερα, σ’ ἄλλους χρόνους τῆς Παλαιᾶς Δια­θήκης.