...

 

Ἡ πνευματικὴ σπορὰ

  Εὐαγγελικὸ καί Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα

 Κυριακῆς 15 Ὀκτωβρίου 2023

Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 8 Ὀκτωβρίου 2023, Γ΄ Λουκᾶ (Λουκ. ζ΄ 11-16)

Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τίς εἴη ἡ παραβολὴ αὕτη; ὁ δὲ εἶπεν· ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέπον­τες μὴ βλέπωσι καὶ ἀ­κού­οντες μὴ συνιῶσιν. ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή· ὁ σπό­ρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαν­τες, εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν. οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ρίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται. τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀ­κούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλού­του καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσι. τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κα­τέχουσι καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ. ταῦτα λέ­γων ἐφώνει· ὁ ἔ­χων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.

 

Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ

«Ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ»

Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ ὀνο­μά­ζεται «Κυριακὴ τοῦ Σπορέως» καὶ παίρνει τὸ ὄνομά της ἀπὸ τὴν παραβολὴ τοῦ Κυρίου ποὺ ἀναγινώσκεται στὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο τῆς θείας Λειτουργίας. Ὁ Κύριος περιγράφει ἐκεῖ μία εἰκόνα γνώριμη σὲ πολλούς: Ἕνας γεωργὸς βγῆκε κάποτε νὰ σπείρει τὸ χωράφι του. Καὶ καθὼς ἔσπερνε, μερικοὶ σπόροι ἔπεσαν στὸν δρόμο, ἄλλοι σὲ πετρῶδες ἔδαφος, ἄλλοι σὲ ἀγκάθια καὶ ἄλλοι σὲ εὔφορο χῶμα. Ὅταν οἱ Μαθητὲς ζήτησαν ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ τοὺς ἀποκαλύψει τὸ βαθύτερο νόημα τῆς παραβολῆς, τοὺς εἶπε ὅτι ὁ σπόρος συμβολίζει τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, τὰ δὲ διάφορα μέρη στὰ ὁποῖα ἔπεσε, τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων.

Ἂς δοῦμε ὅμως στὴ συνέχεια ὅτι ὁ Κύριος παρομοιάζει τὸν θεῖο λόγο του μὲ τὸν σπόρο, διότι ὁ σπόρος ἔχει δύναμη καὶ εἶναι ἀναγκαῖος γιὰ τὴ ζωή.

1. Ἡ δύναμη τοῦ σπόρου

Ἔχει σημασία τὸ ὅτι ὁ Κύριος παρομοιάζει τὸν λόγο του μὲ τὸν σπόρο, διότι ὁ σπόρος κρύβει μέσα του μεγάλη δύναμη. Ἂς ἀναλογισθοῦμε, τί εἶναι ὁ σπόρος; Ἕνας μικρὸς ξερὸς κόκκος ποὺ θάβεται στὴ γῆ. Τὰ δένδρα ποὺ ὑπάρχουν στὰ δάση τῆς γῆς καὶ τὰ ἄνθη τῶν ἀγρῶν καὶ ἡ πρασινάδα τῶν κάμπων ὑπῆρχε στιγμὴ ποὺ εἶχαν τὴ μορφὴ μικροῦ σπόρου. Ὅταν ὅμως ὁ σπόρος αὐτὸς βρεῖ τὶς κατάλληλες συνθῆκες, μπορεῖ νὰ φυτρώσει ἀπὸ αὐτὸν βλαστάρι γεμάτο ζωή. Μπορεῖ νὰ γίνει μεγάλο δένδρο μὲ βαθιὲς ρίζες καὶ πλούσια φυλλώματα· δένδρο κατάφορτο μὲ καρπούς.

Ἡ δύναμη τοῦ σπόρου φαίνεται καὶ σὲ μία ἄλλη παραβολή, ποὺ περιέγραψε ὁ Κύριος, τὴν παραβολὴ «τοῦ κόκκου τοῦ σινάπεως». Ὅπως ὁ κόκκος τοῦ σιναπιοῦ, εἶπε ὁ Χριστός, εἶναι ὁ μικρότερος ἀπὸ ὅλους τοὺς σπόρους, ὅταν ὅμως μεγαλώσει, ξεπερνᾶ ὅλα τὰ λαχανικὰ καὶ τοὺς θάμνους καὶ γίνεται δένδρο, ὥστε νὰ φωλιάζουν στὰ κλαδιά του τὰ πουλιὰ τοῦ οὐρανοῦ, ἔτσι καὶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· στὴν ἀρχὴ φαίνεται ἀφανὴς καὶ ἀσήμαντος, ὅταν ὅμως καλλιεργηθεῖ, ἔχει καταπληκτικὰ ἀποτελέσματα καὶ φέρνει προστασία καὶ ἀνάπαυση στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου.

Ἀντίστοιχα κρύβει μέσα του δύναμη πολὺ μεγαλύτερη, θεϊκὴ δύναμη, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἔχει μέσα του Πνεῦμα Ἅγιο. «Τὰ ρήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν, πνεῦμά ἐστι καὶ ζωή ἐστι», διδάσκει ὁ Χριστός (Ἰω. ς΄ 63). Δηλαδή, τὰ λόγια ποὺ σᾶς λέω ἔχουν μέσα τους Πνεῦμα Ἅγιο καὶ μεταδίδουν ζωή. Εἰσέρχεται ὁ θεῖος αὐτὸς σπόρος στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου καί, ὅταν βρεῖ κατάλληλο ἔδαφος, τὴ μεταμορφώνει. Γκρεμίζει κάθε τὶ παλιὸ καὶ σάπιο καὶ ἐξαγιάζει τὶς σκέψεις, τὰ φρονήματα καὶ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ θεϊκὴ αὐτὴ δύναμη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ φαίνεται στὸ κήρυγμα τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Τί ἦταν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι; Μήπως ἦταν μορφωμένοι ἐπιστήμονες ἢ ρήτορες; Ἀγράμματοι ψαράδες ἦταν. Κι ὅμως τὸ κήρυγμά τους, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δηλαδή, ἀνέτρεψε αὐτοκρατορίες, ἄλλαξε τὸν κόσμο, ἀνακαίνισε ὅλη τὴν οἰκουμένη.

2. Ἡ ἀναγκαιότητα τῆς σπορᾶς

«Ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ», μᾶς εἶπε ὁ Κύριος καὶ ἡ παρομοίωση τοῦ θείου λόγου μὲ τὸν σπόρο δείχνει ἐπιπλέον τὴν ἀνάγκη τῆς σπορᾶς. Ἄν, γιὰ παράδειγμα, οἱ γεωργοὶ ἔπαυαν νὰ σπέρνουν, ὁ ἄνθρωπος θὰ διέτρεχε ἄμεσο κίνδυνο, καθὼς θὰ ἐξέλειπαν πολλὰ ἀπαραίτητα εἴδη γιὰ τὴ συντήρηση τῆς ζωῆς.

Ἀσυγκρίτως ὅμως ἀνώτερη εἶναι ἡ ἀνάγκη τῆς σπορᾶς τοῦ θείου λόγου. Ὁ Θεὸς αἰῶνες πρίν, μέσα ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ προφήτη Ἀμὼς προειδοποιεῖ: Θὰ ἔρθουν ἡμέρες ποὺ θὰ στείλω πείνα στὴ γῆ· ὄχι ἀπὸ ἔλλειψη ἄρτου ἢ νεροῦ, «ἀλλὰ λιμὸν τοῦ ἀκοῦσαι τὸν λόγον Κυρίου» (Ἀμὼς η΄ 11). Θὰ ἔρθει πείνα πνευματική, διότι δὲν θὰ ἀκοῦτε λόγο Θεοῦ. Κι αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀναγκαιότερος ἀκόμη κι ἀπὸ τὴν τροφὴ καὶ τὸ νερὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἡ δὲ στέρησή του ἡ μεγαλύτερη ἔλλειψη γιὰ τὸν κόσμο μας. Χωρὶς τὴν πνευματικὴ σπορὰ τοῦ θείου λόγου ὁ ἄνθρωπος παραμένει στὸ σκοτάδι τῆς ἄγνοιας καὶ ἡ ψυχή του λιμοκτονεῖ.

Ἀντιθέτως, ἂν ἡ σπορὰ αὐτὴ γίνει μὲ ἐπιμέλεια, οἱ πιστοὶ ἀναγεννῶνται «οὐκ ἐκ σπορᾶς φθαρτῆς, ἀλλὰ ἀφθάρτου, διὰ λόγου ζῶντος Θεοῦ καὶ μένοντος εἰς τὸν αἰῶνα» (Α΄ Πέτρ. α΄ 23), ὅπως σημειώνει ὁ ἀπόστολος Πέτρος. Ἀναγεννῶνται ἀπὸ τὴν ἄφθαρτη σπορὰ τοῦ θείου λόγου, ποὺ εἶναι ζωντανὸς καὶ αἰώνιος.

Ἔχει δύναμη ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· ἐπιπλέον δὲ ἡ μελέτη καὶ ἡ ἐφαρμογή του εἶναι ἀπαραίτητες γιὰ τὴν πνευματικὴ καρποφορία τῆς ψυχῆς μας. Ἂς τὸν μελετοῦμε κι ἂς τὸν ἀκοῦμε μὲ εὐλάβεια, ἂς τὸν ἀποδεχόμαστε κι ἂς ἐφαρμόζουμε ὅσα ὁ Κύριος μᾶς λέει. Τότε ἂς εἴμαστε βέβαιοι ὅτι τὰ θεῖα του λόγια θὰ μᾶς ἀνακαινίζουν καὶ θὰ μᾶς μεταδίδουν δύναμη, φῶς καὶ ζωή.

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 15 Ὀκτωβρίου 2023, Τῶν Ἁγίων Πατέρων Ζ΄ Οἰκ. Συνόδου (Τίτ. γ΄ 8-15)

8 Πιστὸς ὁ λόγος· καὶ πε­­ρὶ τούτων βούλομαί σε δια­­βεβαιοῦσθαι, ἵνα φρον­­τί­­ζωσι καλῶν ἔργων προΐ­στασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώ­ποις· 9 μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. 10 αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, 11 εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. 12 Ὅταν πέμψω Ἀρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. 13 Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρό­πεμ­­­ψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. 14 μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. 15 Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ’ ἐμοῦ πάντες. ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ

8 Τό ὅτι δικαιωθήκαμε καί ἀναγεννηθήκαμε καί θά κληρονομήσουμε τήν αἰώνια ζωή εἶναι λόγος καί ἀλήθεια ἀξιόπιστη. Καί γι’ αὐτά τά θέματα θέλω νά μιλᾶς μέ βεβαιότητα καί μέ κύρος, γιά νά φροντίζουν ὅσοι ἔχουν πιστέψει στό Θεό νά πρωτοστατοῦν ἀκούραστα σέ καλά ἔργα. Αὐτά εἶναι τά καλά ἔργα καί τά ὠφέλιμα στούς ἀνθρώπους· αὐτά γιά τά ὁποῖα σᾶς μίλησα. 9 Ἀπόφευγε τίς ἀνόητες συζητήσεις καί τίς γενεαλογίες γιά τούς μυθικούς θεούς ἤ τούς εὐγενεῖς προγόνους, ὅπως καί τίς φιλονικίες καί διαμάχες γιά τόν ἰουδαϊκό νόμο, διότι δέν φέρνουν καμία ὠφέλεια καί εἶναι μάταιες. 10 Αἱρετικό ἄνθρωπο πού ἐπιμένει νά δημιουργεῖ σκάνδαλα καί διαιρέσεις στήν Ἐκκλησία, μολονότι τόν συμβούλευσες γιά πρώτη καί δεύτερη φορά, παράτησέ τον καί ἀπόφευγέ τον.11 Γνώριζε ὅτι ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος ἔχει διαστραφεῖ καί ἁμαρτάνει· καί γιά τήν ἁμαρτία του αὐτή ἐλέγχεται καί κατακρίνεται ἀπό τή συνείδησή του καί ἀπό τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό. 12 Ὅταν σοῦ στείλω τόν Ἀρτεμᾶ ἤ τόν Τυχικό, φρόντι­σε γρήγορα νά ἔλθεις στή Νικόπολη, διότι ἐκεῖ ἀπο­φά­σι­σα νά περάσω τό χειμώνα. 13 Τόν Ζηνᾶ τό νομοδιδάσκαλο καί τόν Ἀπολλώ κατευόδωσέ τους, ἑτοιμάζοντας μέ ἐπιμέλεια ὅ,τι τούς χρειαστεῖ, γιά νά μήν τούς λείπει τίποτε στό ταξίδι τους. 14 Μέ τήν εὐκαιρία μάλιστα τῆς προετοιμασίας αὐτῆς ἄς παίρνουν μάθημα καί οἱ δικοί μας νά πρωτοστατοῦν καί νά ἐργάζονται καλά ἔργα καί νά συντρέχουν τούς ἀδελφούς στίς ἀπαραίτητες ὑλικές τους ἀνάγκες, γιά νά μή στεροῦνται ἀπό πνευματικούς καρπούς. 15 Σέ χαιρετοῦν ἐγκάρδια ὅλοι ὅσοι εἶναι μαζί μου. Χαιρέτησε ὅσους μᾶς ἀγαποῦν, ἐπειδή ἔχουν κοινή πί­στη μέ μᾶς. Σᾶς εὔχομαι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νά εἶναι μέ ὅλους σας. Ἀμήν.