...

  

Κυριακὴ Τελώνου καὶ Φαρισαίου  Εὐαγγελικὸ καί  Ἀποστολικὸ  Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 25 Φεβρουαρίου 2024

Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 25 Φεβρουαρίου 2024, Τελώνου καὶ Φαρισαίου (Λουκ. ιη΄ 10-14)

10 ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης. 11 ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗ­τος ὁ τελώνης· 12 νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. 13 καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν­ ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐ­δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐ­ρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυ­πτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁ­­­μαρτωλῷ. 14 λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ

10 Δύο ἄνθρωποι ἀνέβηκαν στό ἱερό γιά νά προ­σευ­χηθοῦν· ὁ ἕνας ἦταν Φαρισαῖος καί ὁ ἄλλος τελώ­νης. 11 Ὁ Φαρισαῖος στάθηκε ὄρθιος, γιά νά φαίνεται καλά, καί προσευχόταν πρός τόν ἑαυτό του καί γιά τόν ἑαυτό του μέ τά ἑξῆς λόγια: Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, διότι δέν εἶμαι σάν τούς ἄλλους ἀνθρώπους, πού εἶναι ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἤ καί σάν αὐτόν ἐκεῖ τόν τελώνη. Ἐνῶ δηλαδή ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι ἔνοχοι καί ἀξιοκατάκριτοι, ἐγώ εἶμαι ὁ μόνος ἀνένοχος. Σ’ εὐχαριστῶ λοιπόν, διότι δέν βλέπω στόν ἑαυτό μου τίς τόσες κακίες πού ἔχουν οἱ ἄλλοι. 12 Ἔχω ὅμως καί ἀρετές: Νηστεύω δύο φορές τήν ἑβδο­­μάδα, κάθε Δευτέρα καί Πέμπτη. Δίνω τό ἕνα δέκατο ἀπ’ ὅλα ἐκεῖνα πού ἀποκτῶ, ἀκόμη κι ἀπό τά πιό μικρά καί τιποτένια, γιά τά ὁποῖα δέν ἐπιβάλλει ὁ νόμος τή «δεκάτη». 13 Ὁ τελώνης, ἀντίθετα, στεκόταν μακριά ἀπό τό θυσι­αστήριο ὅπου καίγονταν οἱ θυσίες, καί δέν εἶχε τήν τόλ­μη ὄχι μόνο τά χέρια του ἀλλά οὔτε τά μάτια του νά σηκώσει ἐπάνω πρός τόν οὐρανό. Ἀλλά χτυποῦσε συνεχῶς τό στῆθος του, πού περιέκλειε τήν ἁμαρτωλή καί ἀκάθαρτη καρδιά του, καί ἔλεγε: Κύριε καί Θεέ, σπλαχνίσου με καί συγχώρησέ με τόν ἁμαρτωλό. 14 Σᾶς βεβαιώνω ὅτι αὐτός ὁ περιφρονημένος τελώ­νης κατέβηκε ἀπό τό ἱερό καί πῆγε στό σπίτι του ἀ­θω­­­ωμένος καί δικαιωμένος ἀπό τόν Θεό καί ὄχι ὁ Φα­­­­­ρισαῖος ἐκεῖνος. Δικαιώθηκε λοιπόν ὁ τελώνης καί κα­­τακρίθηκε ὁ Φαρισαῖος, διότι ὅποιος ὑψώνει τόν ἑαυ­τό του θά ταπεινωθεῖ ἀπό τόν Θεό καί θά κα­τα­κρι­θεῖ. Ἀντίθετα ὅποιος ταπεινώνει τόν ἑαυ­τό του θά ὑψωθεῖ καί θά τιμηθεῖ ἀπό τόν Θεό.

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 25 Φεβρουαρίου 2024, Τελώνου καὶ Φαρισαίου (Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15)

Τέκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ, τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά μοι ἐγένοντο ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Ἰκονίῳ, ἐν Λύστροις. οἵους διωγμοὺς ὑπήνεγκα! καὶ ἐκ πάντων με ἐρρύσατο ὁ Κύριος. καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται· πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι. σὺ δὲ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώθης, εἰδὼς παρὰ τίνος ἔμαθες, καὶ ὅτι ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας, τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.

 

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΣΟΦΙΑ

«Ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας,
τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν»

Ἀνοίγει σήμερα τὸ κατανυκτικὸ Τριώδιο· ἡ εὐλογημένη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ περίοδος ποὺ διαρκεῖ μέχρι τὸ Μεγάλο Σάββατο καὶ κατὰ τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας μέσα ἀπὸ τοὺς ὑπέροχους ὕμνους καὶ τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα στρέφει τὴν προσοχή μας στὸν ἐσωτερικό μας κόσμο. Μᾶς καλεῖ νὰ ἐξετάσουμε τὸν ἑαυτό μας, νὰ δοῦμε τὶς ἁμαρτίες μας, τὰ πάθη μας καὶ μὲ μετάνοια νὰ ἐπιστρέψουμε στὸν Θεό.

Στὴ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπὴ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀπὸ τὴ φυλακὴ τῆς Ρώμης στέλνει στὸν ἀγαπητὸ μαθητή του Τιμόθεο πολύτιμες συμβουλές. Μεταξὺ ἄλλων τοῦ ὑπενθυμίζει πόσο σημαντικὸ εἶναι τὸ ὅτι ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ὁ Τιμόθεος γνώρισε τὴ διδασκαλία τῆς Γραφῆς ἀπὸ τὴν εὐσεβὴ μητέρα του Εὐνίκη καὶ τὴ γιαγιά του Λωίδα. Διότι ἡ Ἁγία Γραφὴ μπορεῖ νὰ μεταδώσει στὸν ἄνθρωπο τὴν ἀληθινὴ σοφία· τὴ σοφία ποὺ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια σωτηρία.

Ποιά ὅμως εἶναι ἡ σοφία αὐτὴ καὶ πῶς θὰ τὴν ἀποκτήσουμε; Μὲ αὐτὰ θὰ ἀσχοληθοῦμε στὴ συνέχεια.

1. «Ἄνωθεν» σοφία

Γιὰ τὴν ἀντίληψη τοῦ κόσμου σοφὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔχει πολλὲς γνώσεις, πλούσια μόρφωση, αὐτὸς ποὺ ἔχει σπουδάσει ἐπιστῆμες, ὁ ἔξυπνος, ὁ εὐφυής. Εἶναι ἀσφαλῶς σημαντικὸ νὰ ἔχει κανεὶς τὰ στοιχεῖα αὐτὰ ποὺ εἶναι δῶρα τοῦ πανάγαθου Θεοῦ γιὰ νὰ προοδεύσει ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία. Αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι τὸ πᾶν. Διότι ἡ ἀνθρώπινη σοφία μπορεῖ νὰ ἑρμηνεύσει μόνο τὰ φυσικὰ φαινόμενα, τὰ κτιστά, τὰ ἐπίγεια. Ἀδυνατεῖ νὰ προσεγγίσει τὰ ὑπερφυσικά, τὰ ἄκτιστα, τὰ οὐράνια. Πολλοὶ ἔτσι σπουδαῖοι διανοούμενοι ἀγνοοῦν τὸν Θεὸ καὶ παραβλέπουν τὸν σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς τους.

Ἀληθινὰ σοφὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει ἁπλῶς διανοητικὴ ἱκανότητα καὶ ὀξύτητα σκέψεως, ἀλλὰ σύνεση νὰ διακρίνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ σὲ κάθε περίσταση, διάκριση νὰ βλέπει τὸν Θεὸ πίσω ἀπὸ τὰ γεγονότα, φωτισμὸ ὥστε νὰ γνωρίζει ὅτι ὁ προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ αἰώνια σωτηρία του.

Ἡ «ἄνωθεν σοφία πρῶτον μὲν ἁγνή ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνική, ἐπιεικής, εὐπειθής, μεστὴ ἐλέους καὶ καρπῶν ἀγαθῶν, ἀδιάκριτος καὶ ἀνυπόκριτος» (Ἰάκ. γ΄ 17), ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος. Δηλαδή, ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι καθαρὴ ἀπὸ κάθε μολυσμένο ἐλατήριο, μᾶς χαρίζει εἰρήνη, ἐπιείκεια, μᾶς κά­νει ὑπάκουους, σπλαχνικούς, εἰλικρινεῖς. Πολλὰ μᾶς προσφέρει. Πῶς λοιπὸν θὰ τὴν ἀποκτήσουμε;

2. Ἡ πηγὴ τῆς σοφίας

Πηγὴ τῆς σοφίας αὐτῆς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἐκεῖνος ἀποκαλύπτει στὸν πεπερασμένο ἄνθρωπο ὅσα ἀδυνατεῖ ἀπὸ μόνος του νὰ ἀνακαλύψει: Τὰ τοῦ Θεοῦ «ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο» (Ἰω. α΄ 18), σημειώνει ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς μᾶς ἐξήγησε ὅ,τι ἀφορᾶ τὸν Θεό, ἡ δὲ διδασκαλία του, τὰ θεῖα λόγια του, βρίσκονται θησαυρισμένα στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὰ φανερώνει σὲ ὅσους ἐπιζητοῦν τὸν θεῖο φωτισμό. «Κύριος δίδωσι σοφίαν, καὶ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ γνῶσις καὶ σύνεσις» (Παρ. β΄ 6), ὑπογραμμίζει ὁ σοφὸς Σολομών. Ἀπὸ τὸν Θεὸ πηγάζει ἡ ἀληθινὴ σοφία, ἀπὸ τὴ θεία ἀποκάλυψή του ποὺ βρίσκεται στὴν Ἁγία Γραφή.

Γι᾿ αὐτὸ ὅποιος μελετᾶ μὲ ταπεινὸ φρόνημα καὶ εὐλάβεια τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἐφαρμόζει στὴ ζωή του, ἀκολουθεῖ δηλαδὴ τὶς θεῖες ἐντολές, γίνεται ἀληθινὰ σοφός. Ἀντιμετωπίζει τὰ ζητήματα τῆς ζωῆς του μὲ σύνεση καὶ θεῖο φωτισμό. Πετυχαίνει τελικὰ τὸν ἀνώτερο σκοπό του, τὴν ἕνωσή του μὲ τὸν Θεό. Αὐτὸ ἐπισημαίνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸν Τιμόθεο. Τοῦ γράφει ὅτι τὰ «ἱερὰ γράμματα», ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δηλαδή, κάνει τὸν ἄνθρωπο σοφὸ «εἰς σωτηρίαν». Τοῦ μεταδίδει τὴν ἀληθινὴ σοφία ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ σωθεῖ. Κάνει ἐντύπωση ὅτι ἀρκετοὶ σύγχρονοι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως ὁ ἅγιος Πορφύριος, ἦταν ἄνθρωποι σχεδὸν ἀγράμματοι· δὲν εἶ­χαν βγάλει οὔτε τὸ Δημοτικὸ σχολεῖο. Κι ὅμως εἶχαν τὴν «ἄνωθεν» σοφία καὶ μποροῦσαν νὰ συμβουλεύουν ἀκόμη καὶ διακεκριμένους ἐπιστήμονες καὶ νὰ δείχνουν στοὺς ἀνθρώπους τὴν ὁδὸ γιὰ νὰ φθάσουν στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὁ κόσμος μας σήμερα παράγει ἀν­θρώ­πους εὐφυεῖς καὶ ἱκανούς. Σπάνια ὅ­μως, δυστυχῶς, συναντᾶ κανεὶς ἀληθι­νὰ σοφούς, ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἐκ­κλησία μας ἀντίθετα γεννᾶ Ἁγίους· ἀνθρώπους ποὺ πλησιάζουν τὸν Θεὸ καὶ ψηλαφοῦν τὴν παρουσία του στὴ ζωή τους. Ἀνθρώπους στοὺς ὁποίους ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός. Διότι αὐτὰ ποὺ διδάσκει καὶ φαίνονται στοὺς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους ἀνόητα, εἶναι τελικὰ ἀπείρως σοφότερα ἀπὸ τὶς σοφίες τοῦ κόσμου: «Τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί» (Α΄ Κορ. α΄ 25). Αὐτὰ τὰ «ἱερὰ γράμματα» νὰ διδάσκουμε στὰ παιδιά μας «ἀπὸ βρέφους». Νὰ τὰ ποτίζουμε μὲ τὰ ζωήρρυτα νάματα τῆς Γραφῆς, ὥστε νὰ ἀποκτήσουν τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ τὰ ὁδηγήσει στὴν αἰώνια σωτηρία.